TEKSTİL TEKNOLOJİSİ ders notları kitabında yer alan konular

Bölüm 1
Tekstilin tarihcesi
Tekstil hammaddeleri
Tekstil liflerinin sınıflandırılması
Doğal elyaf çeşitleri
Kimyasal elyaf çeşitleri
Elyaf tanıma yöntemleri
Pamuk elyafından iplik üretimi
Yün elyafından iplik üretimi
Sentetik elyaftan iplik üretimi
İplik hesaplamaları
Kumaş üretim yöntemleri
Dokuma
İpliğin dokumaya hazırlık safhaları
Bölüm 2
Temel dokuma prensipleri
Dokuma makinelerinin sınıflandırılması
Faz sayılarına göre dokuma makineleri
Atkı atma sistemlerine göre dokuma makineleri
Ağızlık açma mekanizmalarına göre dokuma makineleri
Jakar makineleri
Dar dokuma makineleri
Havlu dokuma makineleri
Kadife dokuma makineleri
Halı dokuma makineleri
Döner gücülü tezgahlar
Kumaş kearları
Bölüm 3
Örme
Temel örme elemanları
Örme makinelerinin sınıflandırılması
Atkı iplik sistemli örme
Yardımcı yüzey elemanları
İlmek hareketlerinin teknik yazılışları
Atkı lı örmede temel örgü yapıları
Atkılı örme makinelerindeki temel elemanlar
Düz örme (triko) makinelerinin çalışma prensibi
Yuvarlak örme makinelerinin çalışma prensibi
Jakarlı örme makinelerinin çalışma prensibi
Fully fashioned düz örme makineleri
Atkılı örme makinelerinde desenlendirme teknikleri
Bölüm 4
Çözgü iplik sistemli örme
Çözgülü örmede ilmek oluşumu
Çözgülü örme kumaşlarda yapıyı oluşturan temel elemanlar
Çözgülü örmede temel örgüler
Çözgülü örme makineleri için ipliğin hazırlanması
Çözgülü örme makinelerinin çalışma prensibi
Armür tertibatı
Jakar mekanizması
İki iğne barlı çözgülü örme makinesi
Çözgülü örme makinelerinde havlı kumaş oluşumu
Atkı atma sistemli çözgülü örme makineleri
Çözgülü örmede desenlendirme yöntemleri
Çözgülü örme makinelerinde üretilen kumaş türleri
Dokuma ve örme tekstil ürünlerinin karşılaştırılması
Atkılı örme kumaşlar ile çözgülü örme kumaşların karşılaştırılması
Trikot ve raşel çözgülü örme kumaşların karşılaştırılması
Dantel
Nonwoven kumaşlar
Dokuma donrasında yapılan işlemler
Ön terbiye işlemleri
Boyama
Kimyasal ve mekanik Apre (bitim) işlemleri
Kumaşlara uygulanan kalite testleri
Kumaşa uygulanan desen teknikleri
Baskı
Isı ile uygulanan yöntemler
İşleme teknikleri
Teknik tekstiller
Akıllı tekstiller

KUMAŞ YAPI BİLGİSİ ders notları kitabında yer alan konular

Bölüm 1
Dokumanın tarihçesi
Temel dokuma prensipleri
Dokuma deseninin oluşturulması
Dokuma örgülerinin sınıflandırılması
Temel dokuma örgüleri
Bezayağı
Dimi
Saten
Tahar ve tahar çeşitleri
Tarak
Armür
Renkli ipliklerin örgülere tesiri
Bölüm 2
Temel ögülerden türetilmiş örgüler
Bezayağından türeyen örgüler
Rips örgüsü ve çeşitleri
Panama örgüsü ve çeşitleri
Etamin
Dimiden türeyen örgüler
Kırık dimi
Balık sırtı
Dalgalı yollu dimi
Diagonal ve yassı dimiler
Gölgeli dimi
Satenden türeyen örgüler
Karışık saten
Kuvvetlendirilmiş saten
Gölgeli saten
Bölüm 3
Fantazi dokular
Kord
Pike
Havlı kumaşlar
Havlu
Kadife
Atkı kadifesi
Çözgü kadifesi
Fitilli kadife
Pelüş
Battaniye
Goblen
Kumaş kenarı ve kenar yazıları
Etiket
Ajurlu kumaşlar(leno)
Krep örü
Bölüm 4
Kumaş tasarımı için gerekli bilgiler
Kumaş üretimi için gerekli bilgiler
Kumaş analizi
Kuvvetlendirilmiş örgüler
Dolgu çözgüsüyle kuvvetlendirilmiş örgüler
Dolgu atkısıyla kuvvetlendirilmiş örgüler
Bölüm 5
Çift katlı kumaş yapıları
Çift katlı kumaşlar ve bağlantı yöntemleri
Üç katlı kumaşlar
Kadife örgüleri
Tek mekikle dokunan çözgü kadifesi
Çift mekikli çift katlı çözgü kadifesi
Bölüm 6
Jakarlı kumaşlar
Jakar makinelerinin çalışma prensibi
Jakar desen raporunun hazırlanması
Jakar makinelerinde malyon dizimi
Jakar taharı
Makine halıları
Wilton
Tufting
Aksminster

Yrd.Doç.Dr. Burhan Bahriyeli ve Başak Badur Özkendirci'nin yazmış olduğu

Kumaş Yapı Bilgisi ve Tekstil Teknolojisi ders notları

kitapları yayınlanmıştır.

Kitapları Marmara Ünv.Güzel Sanatlar Fakültesi Tekstil Bölümü'nden

Okan Üniverstesi Güzel Sanatlar Fakültesi Tekstil bölümü'nden temin edebilirsiniz.

kumaş analizinde kullanılacak formül ve bilgiler:

Temel örgülerde çözgü ve atkı kullanılım oranları aşağıdaki gibi belirlenmiştir:

Çeşitli elyaf gruplarının çekme yüzdeleri ve ağırlık kayıpları (apredeki fire) genel olarak aşağıdaki gibidir:

Çözgü tel sayısı= Mamul en sayısı(cm) x 1cmdeki çözgü tel sayısı

Çözgü çekme oranı(cm)% = (gergin çözgü uzunluğu x 100) : serbest çözgü uzunluğu

Atkı çekme oranı (cm)% = (gergin atkı uzunluğu x 100) :serbest atkı uzunluğu

Tarak eni = (mamul en cm. x atkı iplik çekmesi* ) : atkı ipliğinin uzunluğu **

*örn.% 9,2çekme oranına sahip iplik için 109,2 olarak alınır.

** sabit sayı 100 olarak alınır.

Tarak numarası= (Çözgü tel sayısı x 10 ): (tarak eni x dişten geçen tel sayısı)

tarak numaraları 30 ile 130 arasında değişir. İkişer ve beşerli artarak numaralandırılır. Bulunan sonuç bu rakamlar arasında ancak küsüratlı veya tarak numaralandırma sistemine uygun değilse en yakın tarak numarası alınır. Elde edilen sonuç 130 dan büyükse dişten geçen tel sayısı arttırılarak işlem tekrarlanır. Bu aşamadan sonraki hesaplamalarda elde edilen bu tarak numarası kullanılır.

Yeni tarak eni= (toplam çözgü tel sayısı x 10):( tarak numarası x dişten geçen tel sayısı)

Mamul kumaş ağırlığı=(mamul kumaş alanı*x numune ağırlığı ): (numunenin alanı**)

* 14000 olarak alınır.

** numune eni x numune boyu

veya orantı kurularak bulunur örn 2 gr ağırlığında 10x10 cm kumaş için:

(14000cm2 x 2gr ) : 100cm2=280gr

• Mamul kumaş ağırlığı = (ham kumaş ağırlığı : 1) x (100:apre uzunluk çekme*) x (100-apredeki fire**:100)

* yukarıda verilen tablodan uygun değer seçilir.

** (100-çözgü çekme oranı hesaplanarak apre uzunluk çekme değeri olarak alınır.)

Atkı ağırlığı= (Ham kumaş ağırlığı x kumaşta atkı ipliğinin kullanım oranı*):100

*yukarıda verilen tablodan uygun değer alınır

Çözgü ağırlığı= (ham kumaş ağırlığı x kumaşta çözgü ipliğinin kullanım oranı*): 100

Çözgü ağırlığı= (çözgü tel sayısı x 10 x boydan çekme oranı): (iplik numarası x 100)

Ham kumaş ağırlığı= çözgü ağırlığı + atkı ağırlığı

Çözgü iplik numarası= uzunluk : ağırlık

Atkı iplik numarası= uzunluk : ağırlık

Çözgü iplik numarası = (çözgü tel sayısı x 1m. ): ağırlık

Ham kumaş atkı adedi= (toplam atkı tel sayısı*x atkı çekme oranı**) : 100

*1 cmdeki atkı iplik miktarı x 100

**örn: atkı çekme oranı %7 olan bir numune için bu rakam 100-7=93 olarak alınır.

Atkı iplik numarası= (ham kumaştaki atkı adedi x yeni tarak eni*): atkı ağırlığı

* metre olarak alınır: 145 cm için 1,45m gibi

kumaş analizi

Eldeki kumaş parçası incelenerek yeniden üretim için gereken bilgiler elde edilebilir.Kumaş parçasının analizi yapılırken uygulanması gereken işlemler için belli bir sıra takip edilmelidir:

1. Kumaşın cinsinin ve kullanım alanının belirlenmesi


2. Kumaşın yüzünün ve tersinin belirlenmesi


3. Kumaşın çözgü ve atkı yönünün belirlenmesi


4. Kumaşın tarak numarasının ve taraktan geçen tel adedinin belirlenmesi


5. Toplam çözgü tel sayısının belirlenmesi ve tarak eninin bulunması


6. Kumaşa sonradan uygulanmış olabilecek apre, boya baskı vb. işlemlerin belirlenmesi


7. Kumaşın ağırlığının belirlenmesi


8. Parçanın çözgü ve atkı ipliklenin sol üst köşeden 10mm. kadar sökülmesi


9. Kumaşın çözgü ve atkı renk raporunun belirlenmesi


10. Kumaşın 1 cm.deki çözgü ve atkısıklığının belirlenmesi


11. Çözgü ve atkı ipliklerinin numaraları ve diğer özelliklerinin tespiti


12. Kumaşın örgü,tahar ve armürünün belirlenmesi

Kumaş analizi yapılırken kullanılan araçlar şunlardır:

1. lup


2. hassas terazi


3. desen kağıdı


4. kumaşın sabitleneceği bir platform ve raptiye


5. açık ve koyu renk karton


6. sivri uçlu cımbız


7. makas


8. cetvel


9. hesap makinesi


10. uzun bir iğne

Kumaş analizinde uygulanacak işlemler:

1. Kumaşın cinsinin ve kullanım alanının belirlenmesi: Kumaşın görsel ve fiziksel verileri dikkate alınarak ne amaçla kullanıldığı, materyali hakkında bilgi toplanır. Örneğin kumaş sentetik mi, organik elyaf mı, giysilik mi, döşemelik mi vb..


2. Kumaşın yüzünün ve tersinin belirlenmesi: Kumaşın yüzü genellikle daha parlaktır. Desen yüzde daha belirgindir. Kumaş kenar yazısı ön yüzden okunur. Apreli taraf kumaşın yüzüdür. Yüzey elyafları daha düzgündür. Kumaşta farklı iplikler kullanılmışsa pahalı ve kaliteli iplik ön yüzde daha belirgin larak kullanılmıştır.


3. Kumaşın çözgü ve atkı yönünün belirlenmesi: Örnekte kenar varsa yönü tespit etmek kolaylaşır. İplik sıklıklarına bakılırsa sıklığı fazla olan taraf çözgüdür. Çözgü iplikleri sağlam, katlı ve puntalıdır. Kalın ve daha az mukavemetli iplikler atkı yönünden kullanılır. Çözgü iplikleri atkı ipliklerine göre daha düzgün ve paraleldir. Tarak izi çözgü yönünde görülür.


4. Kumaşın tarak numarası ve taraktan geçen tel sayısının tespiti: Kumaşın çözgü tel sayısı dikkate alınarak uygun tarak numarası tespit edilir. Dişten geçen tel sayısı kumaşta tarak izi varsa sayılarak tespit edilebilir. Yoksa örgünün rapor sayısına uygun olarak belirlenir.


5. Toplam çözgü tel sayısının belirlenmesi ve tarak eninin bulunması: Kumaşın 1 cmdeki çözgü sıklığı belirlenir. Bu miktar mamul kumaş eni ile çarpılır.


6. Kumaşa sonradan yapılmış apre, boya vb. işlemlerin belirlenmesi: Kmaşın görsel ve fiziksel özellikleri incelenerek , dokuma sonrasında baskı, tuşe,nem çekmezlik, tutuşmazlık, şardon gibi apre işlemlerinden hangilerinin uygulanmış olduğu tespit edilmeye çalışılır.


7. Kumaşın ağırlığının belirlenmesi: Kumaş parçasının kenarları düzgünce kesilir. Hassas terazide tartılır. Bulunan ağırlık kumaşın ebatlarıyla 1 metre boy için doğru orantı kurularak hesaplanır. Bulunan rakam kumaş eni ile çarpılarak metretül ağırlığı bulunur.


8. Kumaşın çözgü ve atkı ipliklerinin sökülmesi: Kumaşın sol üst köşesinden başlanarak çözgü ve atkı iplikleri 10 mm. boşta kalacak şekilde tek tek kumaştan ayrılır. Kumaştan ayrılan iplikler yönlerine ve cinslerine göre gruplandırılır.


9. Kumaşın çözgü ve atkı renk raporunun belirlenmesi: Çözgü ve atkı ipliklerinin kaçar adet hangi renkte ve hangi sıralamayla kullanıldığı belirlenir.


10. Kumaşın 1cm deki atkı sıklığının belirlenmesi: Kumaşın iplikleri ölçülecek olan kenara cetvel konur. 1cmde kullanılmış olan iplik miktarı sayılır.


11. Çözgü ve atkı ipliklerinin numaralarının ve diğer özelliklerinin tespit edilmesi: Kumaş kenarınan sökülüp gruplandırılan iplikler tek tek incelenerek ipliklerin büküm yönü , katı belirlenir. Gramajları ölçülür. Bu gramajlar iplik numarasının hesaplanmasında kullanılır. Kumaştan ayrılmış iplik serbest haldeyken ölçülüp not alınır. Aynı iplik gerilerek ölçülür ve not alınır iki veri arasındaki farkın yüzde itibariyle oranı kumataki ipliğin kullanıldığı yöndeki çekme yüzdesini verir.


12. Kumaşın örgüsünün, tahar ve armürünün belirlenmesi: Kumaş açık rekse koyu, koyu renkse açık renk bir zemine raptiye ile tuttutulur. Sol üst köşeden başlanarak ilk çözgü ipliği sökümeye başlanır. Bu ipliğin atkı iplikleri ile yapmış olduğu her bağlantı kareli kağıt üzerine sol üst noktadan aşağı doğru yazılır. Çözgü ve atkı renk raporunun da bu esnada kağıt üzerinde belirtilmesi renkli ipliklerin örgüye ne şekilde etki ettiğinin belirlenmesi için gereklidir.

Jakarlı,çok katlı,takviyeli ve havlı kumaşların analizi

Çok katlı ve takviyeli kumaşların tek katlı kumaşlardan farkları:
-Tek katlı kumaşlarda kumaşın yüzünde ve arkasında iplikler aynı sayıda bağlantı yaptıkları için genellikle kumaşın sertliği iki yönde de aynıdır. Çift katlı kumaşlarda ise yüzeyin arkasında kalan ipliklere çok az bağlantı yaptırıldığı için bu tip kumaşlar tek katlılara göre daha yumuşaktır.
-Çok katlı ve takviyeli kumaşların gramajları tek katlılara göre daha ağırdır.
-İpliklerin toplanma oranları takviyeli veya çift katlı kumaşlarda daha fazladır. Aynı yönde çekilen ipliklerden birinin uzunluğu diğerinden farklıysa kumaş takviyeli veya çok katlıdır.
- Çok katlı kumaşlarda yüzde ve arkada farklı örgüler kullanılmıştır.
- Daha ince ve kaliteli iplikler çift katlı kumaşlarda kumaş yüzeyinde bulunur.
- Çift katlı ve takviyeli kumaşlarda sıklıkların örgü faktörünün izin verdiği değerlerden daha yüksek olur.
- İplikler çekilirken kumaş yüzünde ve arkasında bağlantılar nedeniyle boşluklar oluşması çok katlı kumaşların ayırt edilmesini sağlayan özelliklerdir.
Kumaşlar analiz edilirken çözgü ve atkı sıklıkları ile desen arasındaki ilişki dikkate alınmalıdır. Dimi açısı gibi tasarım öğeleri değişmediği halde çözgü yada atkı yönünde diğer yönün iki katı iplik bulunuyorsa kumaşın o yönde takviye edildiği anlaşılır.

Çok katlı ve takviyeli kumaşların analizi:

Çok katlı kumaşların analizinde de tek katlı kumaşlarda uygulanan yöntemler geçerlidir. Ancak bu kumaşların analizine başlamadan önce görünüme dayalı özelliklerin incelenmesi tek katlı kumaşlara göre daha detaylı yapılmalıdır.
Çift katlı kumaşlarda kumaş katlarından birine ait tüm iplikler çekilerek biri yüz örgüsüne, diğeri arka örgüye ait iki farklı tek kat kumaş örgüsü yazıldıktan sonra iki katlı kumaş desenlendirme tekniğine uygun olarak desenler birleştirilir. Takviyeli kumaşlarda öncelikle takviye ipliklerinin diğer ipliklere göre sıklık oranı tespit edilir. Takviye iplikleri genellikle diğerlerinden daha kalındır ve bağlantı oranları daha azdır. Örgü hazırlanırken takviye iplikleri için takviyenin yapıldığı yönde bir sıra boş bırakılır ve bu ipliğin hareketleri farklı renkte bir kalemle bu sıra içinde gösterilir

Havlı kumaşların analizi:

Havlı kumaşlarda hav sıklığı, iplik numarası havı oluşturan ilmeğin kumaşa bağlanma şekli ve bir ilmeğe karşılık atılan atkı sayısı kumaş sıklığını doğrudan etkiler. Sıklı tespit edilirken bir birimde hav iplikleri de dahil olmak üzere kaç iplik olduğu sayılmalıdır. Sökme işleminde dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır:
- Dokunun tek yüzlü mü yoksa çift yüzlü mü olduğu
- Zemin iplikleri ve hav ipliklerinin tespiti. Hav ipliklerinin zeminle ve zemin ipliklerinin kendi aralarında oluşturduğu bağlantılar ayrı ayrı tespit edilir. Hav ipliklerinin yapmış olduğu bağlantıların tipi. Bu bağlantı ancak kumaşın kesidinin çıkarılmasıyla anlaşılır

Jakarlı kumaşların analizi:

Jakarlı kumaşların analizinde, örgü analizi ile desenin çıkarılması işlemleri ayrı ayrı yapılır. Örgü analizi için farklı örgüye sahip alanlar ayrı ayrı sökülür ve her değişik örgünün raporunun hazırlanır. Desen ince eskiz kağıdına kopyalanır. Hangi örgünün desenin hangi alanlarında kullanıldığı tespit edilir. Desen ve örgüler sıklığa uygun desen kağıdı üzerine açık desen olarak birlikte işlenir.
Jakarlı kumaşların analizinde dikkat edilmesi gereken unsurlar:
-Hakim olan örgünün ve buna uygun örgü faktörünün doğru olarak saptanması.
-Temel örgünün ve figürleri oluşturan atlama uzunluklarının saptanmasıyla desenin nasıl geliştirildiği hakkında fikir edinilmesi.
- Desen raporunun saptanması.
-Kumaşın dokunacağı makinenin özelliklerine uygun olarak iplik numara ve sıklıklarının örneğe en yakın biçimde yeniden düzenlenmesi.
- Tahar çözgü planının çalışılacak makineye uygun olarak yeniden düzenlenmesi.

TEMEL DOKULARDAN TÜRETİLMİŞ ÖRGÜLER 1- Bezayağından türetilmiş örgüler

A) Bezayağı örgüden türetilen örgüler
Bezayağı dokusunda iplik sayısının çözgü veya atkı yönünde arttırılmasıyla oluşturulur.
1- Rips
Bezayağı dokusunda iplik sayısının çözgü veya atkı yönünde arttırılmasıyla oluşturulur. Sütunlu, oluklu bir görünüme sahiptir.
a) Çözgü ripsleri:
Düz çözgü ripslerinde sütunların genişliği aynıdır yani her sütun eşit sayıda alınan atkı ipliklerinden oluşur.
Örn: Rç 2/2 (2)

Karışık çözgü ripslerinde oluk kalınlıkları farklıdır. Yani her oluğun atkı ipliği sayısı değişik olabilir.

Bağlantı noktaları değiştirilmiş çözgü ripslerinde oluşan oluklar kumaşın bir kenarından diğerine doğru düzensiz bir akış içindedir. 4’lü, 6’lı, 8’li gruplara ayrılan çözgü iplikleri, verilen bağlama noktalarının üzerine inşa edilerek çözgü yönünde kaydırılırlar. Yani verilen rapordaki bağlama noktaları, her grup değişiminden sonra yeni bir grubun başlangıç noktasını oluşturur ve çözgü ipliği grupları o nokta üzerinden kayarak oluşur.

Örn: Rç 2 /2 . 4 kaydırma noktalı 6’lı çözgü gruplarına ayılmış. Dimi bağlantı noktalı

b) Atkı Ripsi: Bezayağı bağlantıların çözgü yönünde iki veya daha fazla iplik sayısının ilavesiyle oluşturulan çözgü ripsleri kumaşın iki yüzünde de aynı görüntüyü verir.
Düz atkı ripslerinde olukların genişliği aynıdır .
Örn: Ra 1 /1 (4iplikli)


Karışık atkı ripslerinde her oluktaki çözgü ipliği sayısı farklıdır.
Örn: Ra 1/1 (3+1+2+1)

Bağlantı noktaları değiştirilmiş atkı ripsleri verilen bezayağı veya saten bağlama noktaları üzerine inşa edilir. Bir iplik grubundan diğerine geçişte ilk atkı grubunun en son atkı ipliği ile, ikinci atkı grubunun ilk atkı ipliği yan yana gelerek kalın bir rips sütunu oluşturur.
Örn: Rç 1 /1 (4+2) 8 atkı iplikli grup bezayağı kaydırma noktasına göre 3 kaydırmalı

c)Desenli ripsler: Aynı rapor içinde atkı ve çözgü ripslerinin karışımı ile oluşturulur. Rapor içinde çözgü ve atkı ripsleri istenilen genişlikte kullanılabilir. Çözgü iplik gruplarının yan yana birleştirilmesiyle bütün bir desen oluşturulduğu gibi daha değişik metotlarla farklı örnekler oluşturulabilir. Bu işlem yapılırken önce bir motif çizilir. Hem çözgü hem de atkı ripsleri için rapor genişliği belirlenir. Büyütülmek istenen rapor desen kağıdında tespit edilir. Motife göre karelerin içi doldurulur.

Örn1: 1.grup Rç 3/2 (8 çözgü ipliği genişliğinde)

2.grup Ra 1 /2 (3+2) 10 çözgü ipliği genişliğinde

Rapor 18:10

Örn2: A)Motif 1 /1 Bezayağına göre B) Rç 4 /4 (2iplikli) C) Ra 1 /1 (4 iplikli)

Her bir motif 8 çözgü ve 8 atkı ipliği büyütülmüştür.

Yukarıdaki örgü dokunduğunda oluşacak kumaş görüntüsü aşağıdaki gibidir.


Örn:3
A) motif D 2 /2 Z

B) Rç 2 /2 (2iplikli)

C) Rç 1 /1 (2+2iplikli)

Rapor 16:16

d)Kuvvetlendirilmiş ripsler:
Tek taraflı rips dokular veya dokunun tersinden bağlamalı ripslerin kullanım amacı bir oluk veya sütun içindeki benzer bağlama noktalarının birbiri üzerine kaymalarını önlemek ve kumaşın daha gergin olmasını sağlamaktır.

Kuvvetlendirilmiş çözgü ripsleri: Dokunun arka yüzünde görünen uzun çözgü atlamaları bezayağı örgü ile atkılarla bağlanır. Ön yüzdeki uzun çözgüler birbirine yaklaşarak rips görüntüsünü muhafaza eder. Çözgülerin bağlantıları daha çok kapatması istenirse bağlantı noktaları ön yüzde görünen uzun çözgülerin bağlantılarıyla kesişmeyecek şekilde seçilmelidir.
Örn1: Rç 4/4 . Rapor:4:8


Örn2: Rç 6/6 . Rapor:4:12

Kuvvetlendirilmiş atkı ripsleri: Uzun ripsleri oluşturan atkı yüzmelerinin altında çözgü iplikleri , çözgü bağlantılarının altında da ters yönde uzun yüzme yapan atkı iplikleri bulunur. Kumaşın ön yüzdeki görüntüsünü etkilemeden kuvvetlendirme yapmak için, çözgü ipliklerinden oluşan sütun üzerinde yukarıda görünen çözgü ipliklerinden bazılarını aşağı indirerek altta yüzen atkı ipliği ile bağlantı gerçekleştirilir. Aşağı indirilerek bağlantı yapılan noktalar x ile belirtilmiştir.

Örn: Ra 1 /1 ( 6 iplikli) Ters yüzden bağlama noktaları D 1 /3 (Z)

Rapor: 12:8


e) Kauçuk dokular: Çözgü ve atkı ripslerinin kombine edilmesiyle oluşan esnek yapılı kumaşlardır. Desenin oluşturulması için öncelikle kullanılmak istenen boyutta çözgü ripsleri aynı düzleme yerleştirilir. Aynı boyutlardaki atkı ripsleri de yatay düzlemde yerleştirilir ve bu iki motif başlangıç noktaları üst üste gelecek şekilde birleştirilir. Oluşturulan birim motifin karşısına dolular boş, boşlar dolu olacak şekilde ilk motifin negatifi birim motif oluşturulur. Aynı işlem rapor tamamlanacak şekilde yukarıya doğru tekrarlanır.

Yukarıdaki örgünün dokunmuş kumaştaki görüntüsü aşağıdaki gibidir.

2-Panama:
Bezayağı dokunun iki veya daha fazla atkı ve çözgü ile dokunmasıyla elde edilir. En küçük raporu 4 çözgü ve 4 atkı ile oluşturulur.
a) Düz panama: Atkı ve çözgü bağlantıları eşit olan panamalardır.

Örn: P 2 /2


a) Karışık panama: Bağlantıların oluşturduğu zarların bir rapor içinde değişik büyüklüklerde kullanılmasıyla oluşturulur.
örn:P 3 1 1
--------- ---
1 3 1


c) Desenli panama: Desenli ripslerde olduğu gibi desenli panamalar da önceden tespit edilmiş motiflerin birleştirilmesiyle oluşur. Desenli panama oluşturmak için önce uygulanacak motif çizilir. Sonra bir karışık panama motifi ve bu birim motifin negatifi alınır. Rapor istenilen oranda büyütülerek seçilen negatif ve pozitif birimler oluşturulmak istenen motifin içine yerleştirilir.
Örn: A) karışık panama motifi
B) motifin negatifi
C) uygulama motifi


3-Etamin (Arpa tanesi) :
Bezayağı örgüsünde bazı bağlantıların eksiltilmesi bazılarının arttırılması ile oluşturulan örgü tipidir. Zıt bağlantı noktaları ile çaprazlanarak bağlanan kısımlar, aynı tarzda bağlanan çözgü ve atkı ipliklerini iterek çite benzer bir görüntü oluşturur.

Yeni ürün geliştirme ve koleksiyon tasarımı seminer notları

Marmara Ünv. Güzel Sanatlar Fakültesi -25-12-2008
Yeni ürün geliştirme ve koleksiyon tasarımı konulu seminer notları
Arge-Yeni ürün geliştirme
Ticari, farklı ve amaca uygun yeni bir ürün geliştirmek için yapılan tüm araştırma ve geliştirme faaliyetlerine kısaca ARGE adı verilir. Yeni ürün geliştirme departmanlarında görev alabilmek için bir tasarımcının bazı konularda kendini geliştirmesi gerekir.
1. Tasarımcı kullanacağı malzemeyi iyi tanımalıdır. İplik numaraları boyar maddeler, kumaş kaliteleri vb. malzemelerin özelliklerini ve hangi koşullarda ne netice alacağını öğrenmelidir.
2. Kullanılacak tekniklere hakim olmak gerekir.Makineleri tekstil mühendisi kadar detaylı bilmek gerekmez ancak makinelerin kapasiteleri, çalışma sistemleri hakkında bilgi sahibi olmak yeni ürün geliştirirken hangi tekniğin ne amaçla kullanılabileceği bilinmelidir.
3. Teknoloji ile iç içe olmak ve yenilikleri takip etmek , yeni çıkan teknik ve malzemelerden haberdar olmak gerekir.
4. Ürünün satılabilir olması için rekabete uygun fiyata sahip olması gerekir. Ürünün maliyeti tasarımcı tarafından geliştirilirken belirlenir. Kullanılan malzemenin, aksesuarın, fiyatları toplamda ürün fiyatını verir. Tasarımcının yeni ürünü geliştirirken her aşamada maliyet analizi yapabiliyor olması önemlidir.
5. Piyasayı takip etmek, rakiplerin nasıl ürünler yaptığını, kaça sattığını öğrenmek yeni ürünün amaca uygun olması için gereklidir.
6. Ticaret arz talep dengesine bağlıdır.Tüketici taleplerini doğru olarak algılayabilmek geliştirilecek ürünün ticari olabilmesi için önemlidir. Potansiyel müşterinin hangi ürüne, ne zaman ihtiyacı olduğunu belirleyebilmek için ürünün satıldığı alanlarda bulunmak, toptancıyı, perakendeciyi dinlemek gerekir.
7. Tekstil tasarımı masa başında hayal kurup kağıda aktarmakla sınırlı değildir. Ürün üç boyutludur. Kumaşın kalınlığı, tuşesi, arka yüzü, kıyafetin aksesuarı,astarı gibi detaylar bir bütün olarak düşünülmelidir. Tasarımcının bütünü görebilmesi, üç boyutlu düşünebilmesi , ürünü ilk safhasından son safhasına kadar geliştirebilmesi gerekir. İpliğin tasarımından başlayarak, ürünün sunumunda kullanılacak ışığa kadar fikir sahibi olmalıdır.
8. Doğru ürün ancak doğru zamanda, doğru yerde ise amaca ulaşabilir. Tekstil ürünü satışa sunulmadan önce birçok aşamadan geçer. Tasarım, üretim, dikim, kontrol, paketleme, nakliye vb. Mayıs ayında satışa sunulacak bir ürünün hazırlanmasına en geç altı ay önce başlanması gerekir. Bu da organizasyon ve planlama becerisi edinmeyi gerektirir.
9. Estetik değerleri doğru kullanmak ürünün başarılı olmasında büyük rol oynar. Renk, desen, tuşe, tasarlanan ürün kalitesiyle uyumlu ve albenili olmalıdır.
10. Tasarımcı başından sonuna kadar ürününü her aşamasında takip ettiği için ürün hakkında en fazla bilgiye sahip olan kişidir. Pazarlama departmanlarına geliştirdiği ürünün özelliklerini aktarabilmesi bu kişilerin ürünü sahiplenmesini ve satış oranlarının artmasını sağlar. Bir anlamda tasarımcı kendi ürününü pazarlayabilmelidir. Yazılı ve sözlü iletişim becerisini geliştirmek bu konuda tasarımcının başarısını arttırır.
11. Tekstil bir ekip işidir. Dokumacının baskıcıya, baskıcının apreciye, aprecinin nakliyeciye, nakliyecinin pazarlamacıya, pazarlamacının planlamacıya, argecinin hepsine ihtiyacı vardır. Bu nedenle firma içinde iyi ikili ilişkiler kurmak ve başarıyı sahiplenmek yerine emeği geçen herkesle paylaşmak ekibin başarısını arttıracaktır.


Koleksiyon tasarımı
Ürünlerin modaya uygun olarak, bir veya birkaç temaya bağlı kalarak tasarlandığı, birbirleri arasında renk,kalite,desen uyumuna sahip olduğu ürün gruplarına koleksiyon diyoruz.
Koleksiyonlar trendlere uygun olmalıdır. Trendler (eğilimler) Konusunda uzman tasarımcılar, sosyologlar, istatistikçilerden oluşan ekiplerin yaptığı araştırmalar neticesinde belirlenir. Beş sene sonrasının otomotiv, kozmetik, tekstil renkleri bugünden bellidir. Bu bilgiler internet ortamında veya basın yoluyla açıklanır. Tasarımcının trendleri takip edebilmesi için bu yayınları takip etmesi, konusuyla ilgili fuarları gezmesi gerekir. Ancak sadece trendlerin bilinmesi koleksiyonu başarılı yapmaya yetmez. Çünkü bu bilgilerin firmanın kapasitesi ve koleksiyonun amacına uygun olarak değerlendirilmesi gerekir.
Koleksiyonun amaca uygun olarak geliştirilebilmesi için öncelikle koleksiyon tanımlanmalıdır. Yani nerede satılacak, ne zaman satılacak, hangi alıcı kitlesine hitap edecek, hangi ürün grupları yer alacak, kaç ürün kullanılacak vb. Daha sonra bu verileri de dikkate alarak tema, renk, desen gibi estetik değerler tanımlanabilir. Ürünün nerede satılacağı bilinmeden hangi renklerin hakim olacağını tayin etmek hata olur. Bütün bu bilgiler doğrultusunda koleksiyon için hangi işin ne zaman yapılacağını gösteren bir aksiyon planı oluşturmak gerekir.
Tasarımcı kreatif yönünü efektif kullanabilmelidir.Firmalar için başarılı koleksiyon iyi satış yapmış olan koleksiyondur. İlgi çekmeyi amaçlayan yaratıcılığın ön planda olduğu tasarımlar da yapılmalıdır. Bu tip ürünler tasarımcının ve firmanın vizyonu açısından önemlidir ancak firmanın başarısını reel satış rakamları belirler. Farklı olanı ortaya çıkarılmalıdır ancak tasarlanan koleksiyon amaca da hizmet etmelidir.
Koleksiyonu oluşturan ürünler arasında renk, desen, kalite açısından bir bütünlük sağlanmalıdır. Müşteri firmanızdan alacağı bir ürünle beraber kullanacağı başka bir ürünü farklı bir markada aramamalı her ürün bir diğeri ile kombinasyon oluşturabilmelidir. Bütünsel düşünmek koleksiyon tasarımı için de geçerlidir. Ürünler son aşamasına kadar geliştirilebilmeli , eskizinden sunumuna dek tasarımcının kontrolü altında olmalıdır.