TEMEL DOKULARDAN TÜRETİLMİŞ ÖRGÜLER 1- Bezayağından türetilmiş örgüler

A) Bezayağı örgüden türetilen örgüler
Bezayağı dokusunda iplik sayısının çözgü veya atkı yönünde arttırılmasıyla oluşturulur.
1- Rips
Bezayağı dokusunda iplik sayısının çözgü veya atkı yönünde arttırılmasıyla oluşturulur. Sütunlu, oluklu bir görünüme sahiptir.
a) Çözgü ripsleri:
Düz çözgü ripslerinde sütunların genişliği aynıdır yani her sütun eşit sayıda alınan atkı ipliklerinden oluşur.
Örn: Rç 2/2 (2)

Karışık çözgü ripslerinde oluk kalınlıkları farklıdır. Yani her oluğun atkı ipliği sayısı değişik olabilir.

Bağlantı noktaları değiştirilmiş çözgü ripslerinde oluşan oluklar kumaşın bir kenarından diğerine doğru düzensiz bir akış içindedir. 4’lü, 6’lı, 8’li gruplara ayrılan çözgü iplikleri, verilen bağlama noktalarının üzerine inşa edilerek çözgü yönünde kaydırılırlar. Yani verilen rapordaki bağlama noktaları, her grup değişiminden sonra yeni bir grubun başlangıç noktasını oluşturur ve çözgü ipliği grupları o nokta üzerinden kayarak oluşur.

Örn: Rç 2 /2 . 4 kaydırma noktalı 6’lı çözgü gruplarına ayılmış. Dimi bağlantı noktalı

b) Atkı Ripsi: Bezayağı bağlantıların çözgü yönünde iki veya daha fazla iplik sayısının ilavesiyle oluşturulan çözgü ripsleri kumaşın iki yüzünde de aynı görüntüyü verir.
Düz atkı ripslerinde olukların genişliği aynıdır .
Örn: Ra 1 /1 (4iplikli)


Karışık atkı ripslerinde her oluktaki çözgü ipliği sayısı farklıdır.
Örn: Ra 1/1 (3+1+2+1)

Bağlantı noktaları değiştirilmiş atkı ripsleri verilen bezayağı veya saten bağlama noktaları üzerine inşa edilir. Bir iplik grubundan diğerine geçişte ilk atkı grubunun en son atkı ipliği ile, ikinci atkı grubunun ilk atkı ipliği yan yana gelerek kalın bir rips sütunu oluşturur.
Örn: Rç 1 /1 (4+2) 8 atkı iplikli grup bezayağı kaydırma noktasına göre 3 kaydırmalı

c)Desenli ripsler: Aynı rapor içinde atkı ve çözgü ripslerinin karışımı ile oluşturulur. Rapor içinde çözgü ve atkı ripsleri istenilen genişlikte kullanılabilir. Çözgü iplik gruplarının yan yana birleştirilmesiyle bütün bir desen oluşturulduğu gibi daha değişik metotlarla farklı örnekler oluşturulabilir. Bu işlem yapılırken önce bir motif çizilir. Hem çözgü hem de atkı ripsleri için rapor genişliği belirlenir. Büyütülmek istenen rapor desen kağıdında tespit edilir. Motife göre karelerin içi doldurulur.

Örn1: 1.grup Rç 3/2 (8 çözgü ipliği genişliğinde)

2.grup Ra 1 /2 (3+2) 10 çözgü ipliği genişliğinde

Rapor 18:10

Örn2: A)Motif 1 /1 Bezayağına göre B) Rç 4 /4 (2iplikli) C) Ra 1 /1 (4 iplikli)

Her bir motif 8 çözgü ve 8 atkı ipliği büyütülmüştür.

Yukarıdaki örgü dokunduğunda oluşacak kumaş görüntüsü aşağıdaki gibidir.


Örn:3
A) motif D 2 /2 Z

B) Rç 2 /2 (2iplikli)

C) Rç 1 /1 (2+2iplikli)

Rapor 16:16

d)Kuvvetlendirilmiş ripsler:
Tek taraflı rips dokular veya dokunun tersinden bağlamalı ripslerin kullanım amacı bir oluk veya sütun içindeki benzer bağlama noktalarının birbiri üzerine kaymalarını önlemek ve kumaşın daha gergin olmasını sağlamaktır.

Kuvvetlendirilmiş çözgü ripsleri: Dokunun arka yüzünde görünen uzun çözgü atlamaları bezayağı örgü ile atkılarla bağlanır. Ön yüzdeki uzun çözgüler birbirine yaklaşarak rips görüntüsünü muhafaza eder. Çözgülerin bağlantıları daha çok kapatması istenirse bağlantı noktaları ön yüzde görünen uzun çözgülerin bağlantılarıyla kesişmeyecek şekilde seçilmelidir.
Örn1: Rç 4/4 . Rapor:4:8


Örn2: Rç 6/6 . Rapor:4:12

Kuvvetlendirilmiş atkı ripsleri: Uzun ripsleri oluşturan atkı yüzmelerinin altında çözgü iplikleri , çözgü bağlantılarının altında da ters yönde uzun yüzme yapan atkı iplikleri bulunur. Kumaşın ön yüzdeki görüntüsünü etkilemeden kuvvetlendirme yapmak için, çözgü ipliklerinden oluşan sütun üzerinde yukarıda görünen çözgü ipliklerinden bazılarını aşağı indirerek altta yüzen atkı ipliği ile bağlantı gerçekleştirilir. Aşağı indirilerek bağlantı yapılan noktalar x ile belirtilmiştir.

Örn: Ra 1 /1 ( 6 iplikli) Ters yüzden bağlama noktaları D 1 /3 (Z)

Rapor: 12:8


e) Kauçuk dokular: Çözgü ve atkı ripslerinin kombine edilmesiyle oluşan esnek yapılı kumaşlardır. Desenin oluşturulması için öncelikle kullanılmak istenen boyutta çözgü ripsleri aynı düzleme yerleştirilir. Aynı boyutlardaki atkı ripsleri de yatay düzlemde yerleştirilir ve bu iki motif başlangıç noktaları üst üste gelecek şekilde birleştirilir. Oluşturulan birim motifin karşısına dolular boş, boşlar dolu olacak şekilde ilk motifin negatifi birim motif oluşturulur. Aynı işlem rapor tamamlanacak şekilde yukarıya doğru tekrarlanır.

Yukarıdaki örgünün dokunmuş kumaştaki görüntüsü aşağıdaki gibidir.

2-Panama:
Bezayağı dokunun iki veya daha fazla atkı ve çözgü ile dokunmasıyla elde edilir. En küçük raporu 4 çözgü ve 4 atkı ile oluşturulur.
a) Düz panama: Atkı ve çözgü bağlantıları eşit olan panamalardır.

Örn: P 2 /2


a) Karışık panama: Bağlantıların oluşturduğu zarların bir rapor içinde değişik büyüklüklerde kullanılmasıyla oluşturulur.
örn:P 3 1 1
--------- ---
1 3 1


c) Desenli panama: Desenli ripslerde olduğu gibi desenli panamalar da önceden tespit edilmiş motiflerin birleştirilmesiyle oluşur. Desenli panama oluşturmak için önce uygulanacak motif çizilir. Sonra bir karışık panama motifi ve bu birim motifin negatifi alınır. Rapor istenilen oranda büyütülerek seçilen negatif ve pozitif birimler oluşturulmak istenen motifin içine yerleştirilir.
Örn: A) karışık panama motifi
B) motifin negatifi
C) uygulama motifi


3-Etamin (Arpa tanesi) :
Bezayağı örgüsünde bazı bağlantıların eksiltilmesi bazılarının arttırılması ile oluşturulan örgü tipidir. Zıt bağlantı noktaları ile çaprazlanarak bağlanan kısımlar, aynı tarzda bağlanan çözgü ve atkı ipliklerini iterek çite benzer bir görüntü oluşturur.

Yeni ürün geliştirme ve koleksiyon tasarımı seminer notları

Marmara Ünv. Güzel Sanatlar Fakültesi -25-12-2008
Yeni ürün geliştirme ve koleksiyon tasarımı konulu seminer notları
Arge-Yeni ürün geliştirme
Ticari, farklı ve amaca uygun yeni bir ürün geliştirmek için yapılan tüm araştırma ve geliştirme faaliyetlerine kısaca ARGE adı verilir. Yeni ürün geliştirme departmanlarında görev alabilmek için bir tasarımcının bazı konularda kendini geliştirmesi gerekir.
1. Tasarımcı kullanacağı malzemeyi iyi tanımalıdır. İplik numaraları boyar maddeler, kumaş kaliteleri vb. malzemelerin özelliklerini ve hangi koşullarda ne netice alacağını öğrenmelidir.
2. Kullanılacak tekniklere hakim olmak gerekir.Makineleri tekstil mühendisi kadar detaylı bilmek gerekmez ancak makinelerin kapasiteleri, çalışma sistemleri hakkında bilgi sahibi olmak yeni ürün geliştirirken hangi tekniğin ne amaçla kullanılabileceği bilinmelidir.
3. Teknoloji ile iç içe olmak ve yenilikleri takip etmek , yeni çıkan teknik ve malzemelerden haberdar olmak gerekir.
4. Ürünün satılabilir olması için rekabete uygun fiyata sahip olması gerekir. Ürünün maliyeti tasarımcı tarafından geliştirilirken belirlenir. Kullanılan malzemenin, aksesuarın, fiyatları toplamda ürün fiyatını verir. Tasarımcının yeni ürünü geliştirirken her aşamada maliyet analizi yapabiliyor olması önemlidir.
5. Piyasayı takip etmek, rakiplerin nasıl ürünler yaptığını, kaça sattığını öğrenmek yeni ürünün amaca uygun olması için gereklidir.
6. Ticaret arz talep dengesine bağlıdır.Tüketici taleplerini doğru olarak algılayabilmek geliştirilecek ürünün ticari olabilmesi için önemlidir. Potansiyel müşterinin hangi ürüne, ne zaman ihtiyacı olduğunu belirleyebilmek için ürünün satıldığı alanlarda bulunmak, toptancıyı, perakendeciyi dinlemek gerekir.
7. Tekstil tasarımı masa başında hayal kurup kağıda aktarmakla sınırlı değildir. Ürün üç boyutludur. Kumaşın kalınlığı, tuşesi, arka yüzü, kıyafetin aksesuarı,astarı gibi detaylar bir bütün olarak düşünülmelidir. Tasarımcının bütünü görebilmesi, üç boyutlu düşünebilmesi , ürünü ilk safhasından son safhasına kadar geliştirebilmesi gerekir. İpliğin tasarımından başlayarak, ürünün sunumunda kullanılacak ışığa kadar fikir sahibi olmalıdır.
8. Doğru ürün ancak doğru zamanda, doğru yerde ise amaca ulaşabilir. Tekstil ürünü satışa sunulmadan önce birçok aşamadan geçer. Tasarım, üretim, dikim, kontrol, paketleme, nakliye vb. Mayıs ayında satışa sunulacak bir ürünün hazırlanmasına en geç altı ay önce başlanması gerekir. Bu da organizasyon ve planlama becerisi edinmeyi gerektirir.
9. Estetik değerleri doğru kullanmak ürünün başarılı olmasında büyük rol oynar. Renk, desen, tuşe, tasarlanan ürün kalitesiyle uyumlu ve albenili olmalıdır.
10. Tasarımcı başından sonuna kadar ürününü her aşamasında takip ettiği için ürün hakkında en fazla bilgiye sahip olan kişidir. Pazarlama departmanlarına geliştirdiği ürünün özelliklerini aktarabilmesi bu kişilerin ürünü sahiplenmesini ve satış oranlarının artmasını sağlar. Bir anlamda tasarımcı kendi ürününü pazarlayabilmelidir. Yazılı ve sözlü iletişim becerisini geliştirmek bu konuda tasarımcının başarısını arttırır.
11. Tekstil bir ekip işidir. Dokumacının baskıcıya, baskıcının apreciye, aprecinin nakliyeciye, nakliyecinin pazarlamacıya, pazarlamacının planlamacıya, argecinin hepsine ihtiyacı vardır. Bu nedenle firma içinde iyi ikili ilişkiler kurmak ve başarıyı sahiplenmek yerine emeği geçen herkesle paylaşmak ekibin başarısını arttıracaktır.


Koleksiyon tasarımı
Ürünlerin modaya uygun olarak, bir veya birkaç temaya bağlı kalarak tasarlandığı, birbirleri arasında renk,kalite,desen uyumuna sahip olduğu ürün gruplarına koleksiyon diyoruz.
Koleksiyonlar trendlere uygun olmalıdır. Trendler (eğilimler) Konusunda uzman tasarımcılar, sosyologlar, istatistikçilerden oluşan ekiplerin yaptığı araştırmalar neticesinde belirlenir. Beş sene sonrasının otomotiv, kozmetik, tekstil renkleri bugünden bellidir. Bu bilgiler internet ortamında veya basın yoluyla açıklanır. Tasarımcının trendleri takip edebilmesi için bu yayınları takip etmesi, konusuyla ilgili fuarları gezmesi gerekir. Ancak sadece trendlerin bilinmesi koleksiyonu başarılı yapmaya yetmez. Çünkü bu bilgilerin firmanın kapasitesi ve koleksiyonun amacına uygun olarak değerlendirilmesi gerekir.
Koleksiyonun amaca uygun olarak geliştirilebilmesi için öncelikle koleksiyon tanımlanmalıdır. Yani nerede satılacak, ne zaman satılacak, hangi alıcı kitlesine hitap edecek, hangi ürün grupları yer alacak, kaç ürün kullanılacak vb. Daha sonra bu verileri de dikkate alarak tema, renk, desen gibi estetik değerler tanımlanabilir. Ürünün nerede satılacağı bilinmeden hangi renklerin hakim olacağını tayin etmek hata olur. Bütün bu bilgiler doğrultusunda koleksiyon için hangi işin ne zaman yapılacağını gösteren bir aksiyon planı oluşturmak gerekir.
Tasarımcı kreatif yönünü efektif kullanabilmelidir.Firmalar için başarılı koleksiyon iyi satış yapmış olan koleksiyondur. İlgi çekmeyi amaçlayan yaratıcılığın ön planda olduğu tasarımlar da yapılmalıdır. Bu tip ürünler tasarımcının ve firmanın vizyonu açısından önemlidir ancak firmanın başarısını reel satış rakamları belirler. Farklı olanı ortaya çıkarılmalıdır ancak tasarlanan koleksiyon amaca da hizmet etmelidir.
Koleksiyonu oluşturan ürünler arasında renk, desen, kalite açısından bir bütünlük sağlanmalıdır. Müşteri firmanızdan alacağı bir ürünle beraber kullanacağı başka bir ürünü farklı bir markada aramamalı her ürün bir diğeri ile kombinasyon oluşturabilmelidir. Bütünsel düşünmek koleksiyon tasarımı için de geçerlidir. Ürünler son aşamasına kadar geliştirilebilmeli , eskizinden sunumuna dek tasarımcının kontrolü altında olmalıdır.