15 Aralık 2008 Pazartesi

Armür


Dokuma işleminin gerçekleşmesi için ilk temel hareket ağızlık açılmasıdır. Ağızlık, çerçevelerin hareketi ile çözgü ipliklerinden bir kısmının yukarıda, bir kısmının aşağıda bulunması sonucu iki çözgü grubu arasında oluşan boşluktur. Ağızlıktan geçirilen atkı ipliği, üstteki çözgülerin altında, alttaki çözgülerin üstünde kalır. Bu şekilde çözgü ve atkı ipliği arasındaki bağlantı sağlanarak dokuma örgüsü oluşturulur. Armür ise çerçevelere dolayısı ileçözgü ipliklerine aşağı-yukarı hareket veren bir mekanizmadır. Atılacak atkı sırasına göre örgü raporu ve tahar planına uygun şekilde hangi çerçevelerin yukarıda, hangi çerçevelerin aşağıda olacağını ifade eden şematik plana armür raporu adı verilir.Armür planı, dokunacak olan örgünün raporu ve tahar planı esas alınarak çizilir. Örgü raporunu oluşturan farklı çözgü hareketleri belirlenip bir araya getirilir.Armür planı desen kâğıdına, örgü raporunun sağ tarafına, örgü raporunu oluşturan farklı çözgü hareketleri soldan sağa doğru sıralanacak şekilde aktarılır. Çözgü hareketlerinin aynı doğrultuda taşınabilmesi için ayna denilen çizimden yararlanılır. Ayna tahar planındaki çerçeve numaralandırma şekline göre aşağıdan yukarıya yada yukarıdan aşağıya doğru çizilir.
Yukarıdaki şekilde örgü raporundaki farklı çözgü hareketleri farklı renklerde gösterilmiştir. Bu çözgü hareketleri yan yana gelerek armür planını oluşturmuştur.. Armür planında her satırda farklı çözgü hareketlerinden sadece bir tanesinin alınmasına dikkat edilir. Armür planında her satır bir atkıyı ifade eder ve aşağıdan yukarıya doğru numara verilir. Her sütun ise bir çerçeveyi ifade eder ve dokuma tezgâhındaki ya da dokuma makinesindeki ağızlık açma sisteminin özelliğine göre iki farklı şekilde numaralandırılır. Çerçeveleri gösteren sütunlara soldan sağa doğru numara verilmiştir. Bir atkıya ait satırda hangi numaralı çerçeveleri gösteren karelerin içi dolu ise o çerçeveler atkı atılmadan önce yukarı kalkarak ağızlık oluşturacaklardır.

Bu durumda yukarıdaki şekil'de çizilen armür planına göre;1’inci atkı atılırken; 1’inci ve 4’üncü çerçeveler,2’nci atkı atılırken; 1’inci ve 2’nci çerçeveler,3’üncü atkı atılırken; 2’nci ve 3’üncü çerçeveler,4’üncü atkı atılırken; 3’üncü ve 4’üncü çerçeveler yukarıda olacak şekilde ağızlık açılmalıdır.

Tahar planı çıkarılırken, aynı hareketi yapan çözgülerin, çerçeve üzerine düşen yükü azaltmak amacıyla birden fazla çerçeveye dağıtılabildiği açıklanmıştı. Bu durumda armür planı çizilirken aynı hareketi yapan çözgüler de farklı çerçevelerde oldukları için planda yer alır.

Örnek Armür Planı Çizimleri

Aşağıdaki şekilde İki dolu bir boş, bir dolu iki boş sağ yollu dimi örgü raporu, tahar ve armür planı çizilmiştir. Dokuma işleminde ağızlık açılırken her atkı için yukarıda olması gereken çerçeveler belirtilmiştir.

Aşağıdaki şekilde 4 dolu 1 boş 3 atlamalı saten örgü raporu, tahar ve armür plânı çizilmiştir. Dokuma işleminde ağızlık açılırken her atkı için yukarıda olması gereken çerçeveler belirtilmiştir. Tahar planı çizilirken saten atlamalı tahar çeşidi kullanılmıştır. Armür planı çizilirken de bu tahar planına uygun olarak ayna yardımıyla çözgü hareketleri taşınmıştır.





Aşağıdaki şekil’de 12 çözgü ve 3 atkıdan oluşan örgü raporuna ait tahar ve armür planları çizilmiştir. Örgü raporundaki 12 çözgüden farklı hareket yapan 6 çözgü armür planında yer almıştır. Dokuma işleminde ağızlık açılırken her atkı için yukarıda olması gereken çerçeveler belirtilmiştir.
Aşağıdaki şekil’de 8 çözgü ve 8 atkıdan oluşan etamin örgüsüne ait tahar ve armür planları çizilmiştir. Örgü raporundaki 8 çözgüden farklı hareket yapan 4 çözgü armür planında yer almıştır. Dokuma işleminde ağızlık açılırken her atkı için yukarıda olması gereken çerçeveler belirtilmiştir.