İplik numarası bir elyaf veya liften meydana gelen ipliğin uzunluğu ile ağırlığı arasındaki ilişkiyi ifade eder. Yani ipliğin incelik derecesini gösterir. Aynı uzunluktaki iki iplikten çapı geniş iplik daha ağırdır. Aynı ağırlıkta iki iplikten çapı küçük olan daha uzundur.
Çeşitli ülkeler tarafından kullanılan ölçü birimlerinin farklı olması iplik numaralandırma sistemlerinin de farklı olmasına neden olmuştur. Genel olarak iki grupta toplanır:
· Uzunluk birimi sistemi: Numara ipliğin kalınlığını gösterir. Genellikle kalın ipliklerde kullanılır. Yün, pamuk vb. ( N=m/g)
· Ağırlık birimi sistemi: Küçük numaralar ipliğin inceliğini gösterir. Genellikle ince iplikler bu sistemde numara alır. İpek, sentetik elyaflar vb.(N=g/m)
Uzunluk numara sistemi
Uzunluk numara sistemiyle uygulamada kullanılan sistemleri üç grupta toplayabiliriz:
A) Metrik sistem
B) Fransız sistemi
C) İngiliz sistemi
A) Metrik sistem (Nm) : 1 gram ipliğe karşı gelen metre sayısı iplik numarasını göstermektedir.Metrik sistem bütün ipliklere uygulanır. Numara , ağırlığın uzunluğa bölünmesiyle bulunur.
Nm= m
1gr
Örnek 1: 400m uzunluğundaki bir iplik 10gr geliyorsa ipliğin metrik numarası; M:gr= 400:10 = 40 olarak bulunur. Örnek 2: Eğer 1 gram ağırlığı olan iplik 30 metre geliyorsa, o zaman ipliğin numarası Nm 30 dur
B) Fransız sistemi (Nf) 1000 metresi 500gr gelen iplik demektir.
Nf= Uzunluk x 500
Ağırlık x 1000
Örnek: 20.000 metresi 1000 gr gelen iplik kaç numaradır?
N= 20.000 x 500 = 10 Nf
1.000x 1000
C) İngiliz sistemi: Bu sistemde uzunluk birimi yarda, ağırlık birimi libre cinsindendir. İpliğin numaralanması her ipliğin cinsine göre yapılır. 1 İngiliz pounduna (libre, lb) karşı gelen yarda sayısı iplik numarasını göstermektedir.
1 İngiliz Libre (lb) = 453,59 gram 1 Yarda = 0,9144 metre
Ağırlık numara sistemleri:
Ağırlık birimiyle numaralanan ipliklerde iki ana sistem kullanılır:
A) Teks sistemi (Ntex)
B) Denye sistemi (Nden)
A)Teks sistemi (Ntex) Teks sistemi doğrusal olup metrik birimlere dayanır.Ağırlık ve uzunluk belirtmek basit olduğundan her çeşit lif ve ipliğe uygulanması kolaydır. 1km (1000 m) 1gr gelen iplik 1Ntex’dir. Ntex= Ağırlık (gr) Uzunluk (km) Ancak birim uzunluğun 1 km olarak alınması pratikte mümkün olmayabilir. Bunun durumlarda aşağıdaki formül kullanılır.
Çeşitli ülkeler tarafından kullanılan ölçü birimlerinin farklı olması iplik numaralandırma sistemlerinin de farklı olmasına neden olmuştur. Genel olarak iki grupta toplanır:
· Uzunluk birimi sistemi: Numara ipliğin kalınlığını gösterir. Genellikle kalın ipliklerde kullanılır. Yün, pamuk vb. ( N=m/g)
· Ağırlık birimi sistemi: Küçük numaralar ipliğin inceliğini gösterir. Genellikle ince iplikler bu sistemde numara alır. İpek, sentetik elyaflar vb.(N=g/m)
Uzunluk numara sistemi
Uzunluk numara sistemiyle uygulamada kullanılan sistemleri üç grupta toplayabiliriz:
A) Metrik sistem
B) Fransız sistemi
C) İngiliz sistemi
A) Metrik sistem (Nm) : 1 gram ipliğe karşı gelen metre sayısı iplik numarasını göstermektedir.Metrik sistem bütün ipliklere uygulanır. Numara , ağırlığın uzunluğa bölünmesiyle bulunur.
Nm= m
1gr
Örnek 1: 400m uzunluğundaki bir iplik 10gr geliyorsa ipliğin metrik numarası; M:gr= 400:10 = 40 olarak bulunur. Örnek 2: Eğer 1 gram ağırlığı olan iplik 30 metre geliyorsa, o zaman ipliğin numarası Nm 30 dur
B) Fransız sistemi (Nf) 1000 metresi 500gr gelen iplik demektir.
Nf= Uzunluk x 500
Ağırlık x 1000
Örnek: 20.000 metresi 1000 gr gelen iplik kaç numaradır?
N= 20.000 x 500 = 10 Nf
1.000x 1000
C) İngiliz sistemi: Bu sistemde uzunluk birimi yarda, ağırlık birimi libre cinsindendir. İpliğin numaralanması her ipliğin cinsine göre yapılır. 1 İngiliz pounduna (libre, lb) karşı gelen yarda sayısı iplik numarasını göstermektedir.
1 İngiliz Libre (lb) = 453,59 gram 1 Yarda = 0,9144 metre
Ağırlık numara sistemleri:
Ağırlık birimiyle numaralanan ipliklerde iki ana sistem kullanılır:
A) Teks sistemi (Ntex)
B) Denye sistemi (Nden)
A)Teks sistemi (Ntex) Teks sistemi doğrusal olup metrik birimlere dayanır.Ağırlık ve uzunluk belirtmek basit olduğundan her çeşit lif ve ipliğe uygulanması kolaydır. 1km (1000 m) 1gr gelen iplik 1Ntex’dir. Ntex= Ağırlık (gr) Uzunluk (km) Ancak birim uzunluğun 1 km olarak alınması pratikte mümkün olmayabilir. Bunun durumlarda aşağıdaki formül kullanılır.
Ntex= Ağırlık(gr) 10000 Uzunluk (m)
B) Denye sistemi (Nden) Uzun, devamlı filament halinde bulunan liflerin veya bunlardan elde edilen incelik ve kalınlığın ifadesidir. Bu sistemde uzunluk sabit olup ağırlık değişkendir.
9.0000metresi 1 gram gelen iplik 1 Ndenyedir.
Tden= Ağırlık(gr) 9000 Uzunluk(m)
B) Denye sistemi (Nden) Uzun, devamlı filament halinde bulunan liflerin veya bunlardan elde edilen incelik ve kalınlığın ifadesidir. Bu sistemde uzunluk sabit olup ağırlık değişkendir.
9.0000metresi 1 gram gelen iplik 1 Ndenyedir.
Tden= Ağırlık(gr) 9000 Uzunluk(m)
