DOKUMACI: Saten

Saten örgüler, örgü raporu içerisinde bağlantı noktalarının birbirleri ile hiç temas etmeyecek şekilde dağınık olarak yerleştirildiği temel dokuma örgülerinden biridir. Satende her çözgü ve atkı birbirini bir kez bağlar ancak bu bağlama dimi örgüsünde olduğu gibi sıralı değil, her bağlantı birbiriyle temas etmeyecek şekilde dağıltılmış olduğu için yol oluşturmaz.

Saten Örgülerin Özellikleri

1. En küçük saten örgüsü 5’li satendir. Bu örgü raporu 5 çözgü ve 5 atkıdan; en büyük raporu 20 çözgü ve 20 atkıdan oluşur.

2. Saten örgülü kumaşlar, dimi örgüler gibi diyagonal yollar meydana getirmediğinden ve uzun atlamalar oluşturduğundan parlak, pürüzsüz, yumuşak ve dökümlü kumaşlardır.

3. Saten örgülerde bağlantı noktaları rapor içerisinde birbirleriyle temas etmez. Bu nedenle saten örgü ile dokunan kumaşta iplik yüzmeleri görülür. Bu yapı kumaşın sağlam olmasını engeller. Kullanım sırasında kumaşta, dışa doğru iplik çekilmeleri ve iplik kaymaları oluşabilir.

parlak diğer tarafı mat görünümlüdür. Genellikle kumaşın ön yüzünde çözgü iplikleri, arka yüzünde ise atkı iplikleri hâkimdir.

4. Saten örgü ile dokunan kumaşların, ön ve arka yüzleri birbirinden farklıdır. Kumaşın bir tarafı parlak diğer tarafı mat görünümlüdür. Genellikle kumaşın ön yüzünde çözgü iplikleri, arka yüzünde ise atkı iplikleri hâkimdir.

5. Saten örgü raporundaki çözgü ve atkı sayısı her zaman birbirine eşittir. En sık 5’ li ve 8’li saten örgüleri kullanılır. Daha büyük raporlu saten örgüleri iplik yüzmelerinin kullanım sırasında oluşturacağı sorunlardan dolayı pek tercih edilmez.
6. Dimi örgüsünde olduğu gibi atlamalar sağa doğru yapılırsa sağ yönlü sola doğru yapılırsa sol yönlü saten elde edilir.

Atlama sayısının tespit edilmesi

Saten örgü raporunda bir bağlantı noktasından sonra diğer bağlantı noktasının kaç atkı atlayarak bulunması gerektiğini gösteren sayıya denir. Atlama sayısını tespit etmek için aşağıdaki kurallar uygulanır:• ‘1’ rakamı atlama sayısı olamaz.• Birbirine bölünebilen sayılar atlama sayısı olamaz.• Saten örgü raporunun bir eksiği atlama sayısı olamaz.• Ortak böleni olan sayılar atlama sayısı olamaz.• Saten örgü raporunu bölen sayılar atlama sayısı olamaz.Atlama sayısını tespit etmek için, aşağıdaki örnekte olduğu gibi saten örgü raporu, toplamı rapor sayısını oluşturan 2’şerli sayı çiftlerine ayrılır.

5li saten örgüsünü oluşturacak sayı çiftleri:

1+ 4= 5 2+3 =5
4 Raporun bir eksiği kullanılmaz 2 Uygun

1 Bir rakamı atlama sayısı olmaz 3 Uygun

5’li saten örgüsü 2 ya da 3 atlamalı olabilir ve

aşağıdaki şekilde gösterilir: S 1/4 (2) Raporu 5x5 olan 2 atlamalı saten

S 1 /4 (3) Raporu 5x5 olan 3 atlamalı saten örgüsü

Saten örgüde kullanılan atlama sayıları:
5’li saten için: 2,3

7’li saten için: 2,3,4,5

8’li saten için: 3,5
9’lu saten için: 2,4,5,7

10’lu saten için: 3, 7
11’li saten için: 2,3,4,5,6,7,8,9

12’li saten için: 5,7

Saten Çeşitleri

1- Çözgü Sateni: Atkı ipliğinin rapor içerisinde her sırada, yalnız bir kere üste çıkarak bağlantı yaptığı saten örgüsüne çözgü sateni denir. Kumaşın yüzeyinde çözgü iplikleri hakimdir.

2- Atkı Sateni: Çözgü ipliğinin rapor içerisinde her sırada yalnız bir kere üste çıkarak bağlantı yaptığı saten örgü çeşidine, atkı sateni denir. Kumaşın yüzeyinde atkı iplikleri hakimdir.
Saten örgülerin çizim yöntemleri
Çözgü sateni çizimi:En küçük rapor boyutlarına sahip çözgü saten örgüsü S 4/1 (3) Z saten 4 dolu - 1 boş, 3 atlamalı sağ yollu örgü olarak adlandırılır. Raporunun çiziminde aşağıdaki işlem sırası uygulanır:

• Rapordaki çözgü ve atkı sayısı hesaplanır.Rapordaki çözgü sayısı = rapordaki atkı sayısı = 4 + 1 = 5 iplik

• Desen kâğıdına, örgü raporundaki 5 çözgü ve 5 atkı işaretlenir.

• 4 dolu –1 boş olarak ilk çözgü hareketi çizilir.

• Boş karenin üzerinden atlama sayısı kadar (3) atlama yapılarak saten sağ yollu ise sağ tarafa, sol yollu ise sol tarafa doğru ikinci bağlantı noktası işaretlenir .

• Saten örgü raporu tamamlayıncaya kadar aynı işlem tekrar edilir.

Örnek 1

S 7 /1 (5) Z örgüsü 8’li raporlu 5 atlamalı sağ yollu çözgü satenidir. Örgü raporunda 7 + 1 = 8 çözgü ve 8 atkı bulunur.

Örnek 2

S 8 /1( 2) Z örgüsü 9’lu raporlu 2 atlamalı sağ yollu çözgü satenidir. Örgü raporunda 1 + 8= 9 çözgü ve 9 atkı bulunur.

Atkı sateni çizimi :

S 1/6 (2) Z ön yüzde atkı iplikleri hakim olacağı için atkı sateni olacaktir.
1 dolu - 6 boş, 2 atlamalı sağ yollu saten örgüsünün raporunun çiziminde aşağıdaki işlem sırası uygulanır:

• Rapordaki çözgü ve atkı sayısı hesaplanır.Rapordaki çözgü sayısı = atkı sayısı = 1 + 6 = 7

• Desen kâğıdına, örgü raporundaki 7 çözgü ve 7 atkı işaretlenir.

• İlk çözgü hareketi 1 dolu 6 boş olarak aşağıdan yukarıya doğru çizilir .

• İlk bağlantı noktasının üzerinden atlama sayısı kadar (2) atlama yapılarak sağ tarafa ikinci bağlantı noktası işaretlenir. • Saten örgü raporu tamamlanıncaya kadar aynı işlem devam eder.

• Çözgü ve atkı kesitleri çizilir.

S 1 /6 (2) S örgüsü sol yolludur. Çizimi yapılırken ilk çözgü hareketi 1 dolu 6 boş olarak aşağıdan yukarıya doğru çizilir . Sonraki bağlantı noktası iki atlama sayılarak sola doğru işlenir ancak bu nokta raporun dışında kalacağı için rapordaki son çözgü sütununa taşınır. Sonraki bağlantılar aşağıda belirtildiği gibi sola doğru belirlenir.